Ο απερχόμενος πρόεδρος Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ επικύρωσε χθες Κυριακή, ημέρα της εθνικής εορτής του Μεξικού, τον αμφιλεγόμενο και μοναδικό σε παγκόσμια κλίμακα νόμο που προβλέπει την απευθείας εκλογή όλων των δικαστών και εισαγγελέων με «λαϊκή ψηφοφορία», ο οποίος έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στις ΗΠΑ, στους επενδυτές και στο δικαστικό σώμα.
«Υπέγραψα το διάταγμα για τη δημοσιοποίηση της αναθεώρησης του Συντάγματος με σκοπό τη βελτίωση της δικαστικής εξουσίας», τόνισε σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του ο πρόεδρος Λόπες Ομπραδόρ. Στο βίντεο ο αρχηγός του κράτους εικονίζεται καθώς υπογράφει το κείμενο, έχοντας πλάι του τη διάδοχό του Κλαούδια Σέινμπαουμ, που θα αναλάβει το αξίωμα την 1η Οκτωβρίου, μετά τη νίκη της στις εκλογές της 2ης Ιουνίου με το 60% των ψήφων. Και οι δυο ανήκουν στο Κίνημα για την Εθνική Αναγέννηση (MORENA), το οποίο εξασφάλισε υπερπλειοψηφία δυο τρίτων στη Βουλή και σχεδόν στη Γερουσία, κάτι που επέτρεψε την ταχεία υιοθέτηση της αναθεώρησης του θεμελιώδους νόμου.
«Χρειαζόμαστε η δικαιοσύνη να λειτουργεί για όλους, να μην υπάρχει διαφθορά στη δικαστική εξουσία, οι δικαστές, οι δικαστικοί, τα μέλη του ανωτάτου δικαστηρίου να εφαρμόζουν κατά γράμμα την αρχή σύμφωνα με την οποία κανείς δεν είναι εκτός του νόμου, κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου», είπε ο απερχόμενος πρόεδρος. Κάλεσε να υπάρξει «αληθινό κράτος δικαίου» υπογράφοντας το διάταγμα την ημέρα που το Μεξικό γιόρτασε την ανεξαρτησία του. «Λένε πως ζούσαμε σε δημοκρατία, αλλά όχι. Κυριαρχούσε μια ολιγαρχία», επιχειρηματολόγησε. Τώρα όμως τα πράγματα «είναι διαφορετικά», καθώς θα είναι «ο λαός αυτός που θα προστάζει, θα αποφασίζει», επέμεινε.
Το βράδυ ο πρόεδρος —που εγκαταλείπει την εξουσία με τη δημοτικότητά του σε επίπεδο ρεκόρ, σχεδόν 70%— επρόκειτο μπροστά σε πλήθος κόσμου στο Σόκαλο, την κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας, να βγάζει την τελευταία «ιαχή» ανεξαρτησίας της θητείας του, τελετουργικό που παραπέμπει στην έναρξη της πορείας προς την ανεξαρτησία το 1810. Η Ουάσιγκτον χαρακτήρισε «κίνδυνο» και «απειλή» για τη διμερή εμπορική σχέση το νομοθέτημα αυτό.
Σχεδόν 7.000 δικαστικοί λειτουργοί, ανάμεσά τους περίπου 1.600 ομοσπονδιακοί δικαστές, αναμένεται πλέον να εκλεγούν το 2025 και το 2027. Η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος μειώνει τον αριθμό των μελών του ανωτάτου δικαστηρίου από τα 11 στα 9 και η θητεία τους μειώνεται από τα 15 στα 12 έτη.
Αντίπαλοι της μεταρρύθμισης εισέβαλαν την περασμένη εβδομάδα στη Γερουσία για να εμποδίσουν την έγκρισή της από το σώμα, όμως η συνεδρίαση συνεχίστηκε στην παλιά έδρα της άνω Βουλής. Η αντιπολίτευση συνεχίζει να αντιδρά, χαρακτηρίζοντας τον απερχόμενο πρόεδρο «δικτάτορα».
Πέρα από την Ουάσιγκτον και τους αντιπάλους του MORENA, η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος ανησυχεί επίσης πολλούς επιχειρηματίες, την ώρα που η οικονομία ήδη ασθμαίνει — η πρόβλεψη για την ανάπτυξη αναθεωρήθηκε επί τα χείρω για το 2024, από το 2,4 στο 1,5% του ΑΕΠ, το χρηματιστήριο υποχώρησε 2,8% τον Αύγουστο, η ισοτιμία του πέσο έναντι του δολαρίου υποχώρησε.
Η μεταρρύθμιση «απειλεί την ιστορική εμπορική σχέση που οικοδομήσαμε, η οποία βασίζεται στην εμπιστοσύνη των επενδυτών στο νομικό πλαίσιο του Μεξικού», σχολίασε ο αμερικανός πρεσβευτής στο Μεξικό, ο Κεν Σαλασάρ, άνθρωπος εμπιστοσύνης του προέδρου Τζο Μπάιντεν, πρώην μέλος της αμερικανικής Γερουσίας και της κυβέρνησης του Μπαράκ Ομπάμα.
Το 2023 το Μεξικό έγινε ο κυριότερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, ξεπερνώντας την Κίνα. Η δωδέκατη οικονομία του κόσμου, το Μεξικό, πλήττεται εξάλλου από τη βία του οργανωμένου εγκλήματος. Στη χώρα όπου κάθε χρόνο διαπράττονται κάπου 30.000 ανθρωποκτονίες, η δικαιοσύνη βρίσκεται πλέον σε παράλυση, μαστίζεται από σχεδόν απόλυτη αναποτελεσματικότητα, σύμφωνα με τη ΜΚΟ Impunidad Cero («Ατιμωρησία Μηδέν»): «στα 100 ποινικά αδικήματα, μόλις τα 6,4 γίνονται αντικείμενο μήνυσης, από τα οποία εξιχνιάζεται το 14%. Αυτό σημαίνει πως η πιθανότητα να εξιχνιαστεί οποιοδήποτε έγκλημα στη χώρα μας δεν ξεπερνά το 0,9%».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP